20 januari 2021

Geen krimp voor Montferland

Niet alleen steden hebben te maken met bevolkingsgroei en een groeiende vraag naar woningen. De gemeente Montferland, als poort naar de Achterhoek met maar liefst 12 kernen, zet ook in op woningbouw. Wat zijn de ambities, waar loop je als gemeente tegenaan en hoe verschilt een kleine gemeente met dat van grotere gemeenten?

We gaan hierover in gesprek met drie mensen uit de gemeente Montferland. We spreken Walter Gerritsen (wethouder van onder andere Ruimtelijke Ontwikkeling en Volkuishuisvesting), Wander van Beek (beleidsmedewerker Wonen en Ruimtelijke Projecten) en Benno Eising (teamcoördinator Ruimtelijke Ontwikkeling).

Bouwen naar behoefte

In tegenstelling tot een groot deel van de Achterhoek, is er in Montferland sprake van bevolkingsgroei. De gemeente neemt hierbij geen afwachtende houding. Wander van Beek: “We hebben vooruitlopend op regionale prognoses in 2019 zelf in kaart gebracht wat de opgave is. In het koersdocument geven we een realistische doorkijk naar 2030 waarbij we inzetten op 1000 tot 1500 woningen.”
Daarnaast is met de regio de Liemers gekeken op welke vlakken je kan samenwerken en hoe je kan bijdragen aan de regionale opgave.

Het grootste gedeelte van de woningbouw is voorzien in de twee grote kernen Didam en ’s-Heerenberg. In de kleine kernen faciliteert de gemeente woningbouw naar behoefte. Zo wordt de leefbaarheid behouden en geeft het jongeren ook een kans in hun eigen dorp te blijven wonen. Als kleinere gemeente moeten er echter ook niet te veel nieuwe woningen worden gebouwd. Dit om te voorkomen dat de waarde van bestaande woningen terugloopt en dat deze minder snel verduurzaamd worden. Het is dus balanceren tussen bouwen op de groei en behoefte en voorkomen dat er een overschot ontstaat .

Constant in beweging

Woningbouwversnelling gaat niet alleen over het produceren van meer woningen, maar ook de juiste woningen op de juiste plek. Montferland kiest hierbij voor inbreiding boven uitbreiding. Dit is een gedragen uitgangspunt binnen de regio en sluit aan bij de Ladder voor duurzame verstedelijking. Waar geen ruimte is voor inbreiding, beweegt de gemeente mee en kijkt het ook naar uitbreidingslocaties. Hier kan vaak ook de grootste snelheid worden behaald met de woningbouwopgave, aldus Walter Gerritsen.

Om woningbouw te versnellen heeft Montferland een praktische benadering met situationeel grondbeleid. Dit is verantwoord in de Nota Grondbeleid, waarbij het de ruimte geeft om bij uitbreidingslocaties regie te pakken en te sturen op de woningbouwontwikkeling. Daarnaast zet de gemeente in op de bouw van starters- en middeldure woningen. Dit heeft als voornaamste doel om de doorstroom te verbeteren, aldus Benno Eising: “het is van belang om doorstroming op gang te krijgen, omdat de markt constant in beweging is en je als gemeente dus ook moet meebewegen.”

De gulden middenweg

Het gebrek aan ruimte kan een knelpunt vormen voor de woningbouwambitie. Wander van Beek geeft aan: “We beginnen tegen de grenzen van onze bouwmogelijkheden te lopen. Met name in Didam zijn de laatste kavels van huidige projecten uitgegeven. Inbreidingslocaties zijn grotendeels afgerond. Voordat je nieuwe locaties hebt gevonden ben je al weer een paar jaar verder.”
Montferland probeert daarom een gulden middenweg te vinden en heeft de afgelopen jaren een constante stroom van woningbouwprojecten opgeleverd, ook in tijden van krimp. Met deze langetermijnvisie stond de gemeente soms tegenover beleid van de provincie voor weinig tot geen woningbouw bij een bevolkingsdaling.
Het gebrek aan ruimte heeft ook als consequentie dat functies dicht bij elkaar zitten en er veel onderzoeken en specialisaties nodig zijn. Zo vormt stikstof een knelpunt bij uitbreidingslocaties en kunnen benodigde PFAS en flora/fauna onderzoeken voor vertraging zorgen. Het samenspel van belangen en aspecten maakt het lastiger om woningbouw te versnellen. Met voldoende capaciteit en goede integrale projectleiders wil Montferland deze knelpunten het hoofd bieden.

Tips uit Montferland

Als kleinere gemeente is het belangrijk om je goed te positioneren. Hierdoor kun je een stevigere lobby voeren richting de provincie. Als je als sub regio op één lijn zit, helpt dat ook in verder brengen van je plannen richting uitvoering. Je houdt elkaar op de hoogte over de woningbouwplannen en doelgroepen. De regio de Liemers is daarbij divers en biedt ruimte voor differentiatie.
Een verbeterde regionale samenwerking is dan ook een van de voordelen van de gesloten woondeal Arnhem-Nijmegen. Er is een gezamenlijke blik die, aldus Walter Gerritsen, ook kansen biedt voor duurzaamheid: “In de regio kijk je niet alleen naar versnelling maar ook naar de inpassing van groen en duurzaamheid. Het gaat niet om zo snel mogelijk zoveel mogelijk mensen huisvesten. Je wilt een wijk bouwen waar je over 30 jaar nog wil wonen. De Woondeal helpt ook daarbij in onze focus op inbreiding, die programma’s zoals Steengoed Benutten faciliteren.”

Naast een goede regionale samenwerking zorgt een gestroomlijnde interne organisatie ook voor versnelling. Benno Eising: “Bestuurlijke en ambtelijke afstemming is van belang, zodat het college en de raad op één lijn komen te zitten. Zo voorkom je dat er bij elk project een stevige discussie ontstaat tussen de raad en het college.”

Kortom, een langetermijnvisie, constante stroom van projecten, bouwen naar behoefte, afstemmen in de regio en intern de neuzen dezelfde kant ziet Montferland als essentieel om ook als kleinere gemeente bij te dragen aan de woningbouwopgave.

Wil je verder praten over woningbouwversnelling en onze ervaringen hiermee? Neem dan gerust contact op met Wieteke of Pepijn.